Zoals vele gemeenschappen is de gemeenschap van het Noelhuis een microkosmos van de wereld in het algemeen (althans in de zin van de rijkdom van haar menselijke verscheidenheid). Vandaar dat in het gemeenschapsleven het onderwerp waarden en ethiek altijd opduikt in de dagelijkse discussies en besluitvormingsprocessen.
Een voorbeeld hiervan is het voedsel dat we eten; een onderwerp van veel discussies. Er zijn een aantal regels opgesteld rond voedsel, alleen al vanwege de diversiteit in levensstijlen en filosofieën eromheen. Binnen de gemeenschap zijn er veganisten, vegetariërs en anderen die allemaal een aantal kernwaarden aangeven. Maar daar houdt het niet eens op, want zelfs binnen bovengenoemde groepen zijn er voor bijzondere gezondheidsbewuste nog andere dieetvoorkeuren.
Het leven vormgeven
Hieruit blijkt duidelijk dat onze kernwaarden een grote rol spelen bij het vormgeven van onze levensstijl. Het hele idee van dit artikel is echter niet om het belang van elke kernwaarde onder de loep te nemen om na te gaan welke prioriteit ze binnen een gemeenschap innemen, maar eerder om ervoor te zorgen dat we, ondanks onze gehechtheid en voorkeuren ten aanzien van bepaalde kernwaarden, toch in staat zijn om de mens door een holistische bril te bekijken. Hier volgen twee perspectieven om dit idee verder uit te werken.
Ten eerste, op individueel niveau. Laten we een willekeurig voorbeeld bekijken van een persoon van wie de houding tegenover voedsel in het algemeen gulzig is. Als diegene om gezondheidsredenen zou besluiten over te schakelen op het consumeren van een alternatief. Als de algemene houding tegenover voedsel (gulzigheid) niet wordt beteugeld, zal het alternatief ook gulzig worden geconsumeerd. In wezen leidt het aannemen van een waardesysteem bij het eten weliswaar tot een verandering van het ene soort voedsel naar het andere, maar de belangrijkste oorzaak of reden achter de houding ten opzichte van voedsel blijft onveranderd.
Ten tweede, op mondiaal niveau. Laten we fossiele brandstoffen als voorbeeld nemen. Zij worden beschouwd als de grootste boosdoener voor de toenemende uitstoot van broeikasgassen die verantwoordelijk zijn voor de klimaatverandering op onze planeet. Dus wat als we allemaal overschakelen op alternatieve energiebronnen, wat dan? Nou, met de omschakeling ontstaan nieuwe effecten. Eén bepaald effect is dat de omschakeling gepaard gaat met een nieuwe vraag, waarvoor een aanbod moet zijn om aan deze vraag tegemoet te komen. De wens om te leveren zal hoe dan ook betekenen dat de aarde van haar hulpbronnen wordt ontdaan en dat het afval na gebruik moet worden beheerd. Daarnaast gebruiken we misschien schonere bronnen, maar het beëindigt niet de mogelijke schadelijke dingen waar de gegenereerde energie voor gebruikt kan worden.
Wat doet er echt toe?
Feit is dat oorzaak en gevolg een complex en ingewikkeld fenomeen is dat niet volledig kan worden begrepen. Daarom, als onze kernwaarden niet het belangrijkst zijn, is de vraag: wat doet er dan echt toe?
Laten we gebruik maken van de allegorie van de legpuzzel. Als we ons het ideale plaatje van de wereld voorstellen als het plaatje dat gereconstrueerd moet worden met de puzzelstukjes. En een on-ideaal beeld is dat de plaatjes vervormd zijn of de stukjes door elkaar gehaald. In deze puzzel gaan we ervan uit dat geen enkel stukje volledig identiek is aan een ander. In wezen kunnen we sets van gelijkvormige stukjes hebben, maar door de afdrukken erop verschillen ze. Als een stukje verkeerd geplaatst is of niet op de juiste plaats ligt, vervormt dat het hele plaatje. Ook wanneer stukken worden gegroepeerd en in elkaar geschoven op basis van alleen hun vorm of alleen hun afdruk, wordt het onmogelijk het bedoelde beeld te reconstrueren. Om het beoogde ideaalbeeld te reconstrueren, moet dus elk afzonderlijk stuk op de juiste plaats worden geplaatst met de afdruk die het beoogde ideaalbeeld niet vervormt.
Zo is het ook met ons. Ieder van ons is bedoeld als de stukjes die allemaal op de juiste plaats moeten passen om het beoogde beeld te reproduceren. Onze kernwaarden zijn als delen van de verschillende externe attributen: de vorm en de afdruk. Alle stukken hebben echter een gemeenschappelijk doel, namelijk het creëren van het beoogde ideaalbeeld. Hoewel deze kwaliteiten of kenmerken van de puzzelstukjes, helpen om ieders individualiteit binnen het collectief te vormen, is het echter het vermogen om (samen met andere stukjes) de juiste plaats te vinden en in te passen, dat er echt toe doet.
In werkelijkheid is het veel ingewikkelder, want we zijn misschien wel als deze puzzelstukjes, maar met elk een eigen geest en wil. Zo ondergaat ieder mens of stukje met een eigen geest & wil twee processen van zelfbewustzijn & zelfteleologie om het stukje te worden dat het behoort te zijn. Zelfbewustzijn [d.w.z. je bewust zijn van wie je werkelijk bent in termen van kennis, mogelijkheden en beperkingen of de ‘spreekwoordelijke balk/plank’] helpt ons onze vorm en afdruk tussen andere puzzelstukjes te begrijpen en zelfteleologie [je bewust zijn van je aangeboren doel en ontwerp] helpt ons onze aangewezen plek in het grote geheel der dingen te begrijpen. Dus, door beide toe te passen, is een mens in staat de juiste plek te vinden en in te passen.
Net als bij de allegorische puzzelstukjes is het gemeenschappelijke doel om het beoogde ideaalbeeld in de werkelijkheid te reconstrueren, datgene wat alle stukjes samenbrengt in een onderling verband. In wezen hebben wij als menselijk wezen allemaal een gemeenschappelijk doel, al voeren wij dat verschillend maar tegelijkertijd samenhangend uit op basis van individuele capaciteiten (gaven en talenten) en mogelijkheden, ook al zijn die verweven met zwaktes en beperkingen. Maar als we volhardend samenwerken en tegelijkertijd in liefde accommoderen en tolereren [door samen te delen, samen te zorgen, samen op te trekken, samen open te staan, en samen te lijden] kunnen we ons gemeenschappelijke doel van bestaan daadwerkelijk realiseren. Toch begint het uiteindelijk bij ieder van ons!