De meesten van ons hebben echter maar beperkte kennis van tuinieren, en daarom gaf Wim Hilderink, die al vanaf het begin bij de gemeenschap betrokken is, ons heuse tuinlessen, theorie en praktijk! We leerden van alles over het verbouwen van kleinfruit, fruitbomen, groenten en de kunst van het snoeien. In mijn aantekeningen gravend laat ik u meegenieten van onze verkregen kennis. Voor het gemak beperk ik mij tot de moestuin, en mijn poging tot het verbouwen van andijvie.
Stap 1: de grond
Wim leerde ons dat er in Nederland drie soorten grond te vinden zijn: kleigrond, zandgrond en veengrond. In Duivendrecht hebben wij te maken met veengrond, wat zorgt voor een snelle groei, maar ook betekent dat planten en tuinwerkers soms bijna verdrinken in het grondwater.
Sommige gewassen groeien beter op bepaalde soort grond. Zo groeien blauwe bessen bijvoorbeeld goed op veengrond, worden wortels mooi lang en recht op zandgrond, en houdt kool van klei. Andijvie groeit op alle voedzame en vochthoudende grond goed. Dat leek mij dus het proberen waard.
Alle beestjes in de aarde zijn ook geweldig om met de kinderen te observeren. Toen ik met Mo van 4 jaar een pompoen kwam oogsten, ontstond dit gesprek:
Mo: Heeee kijk!
Sofie: Ja, een beestje!
Mo: Wat is dat voor beestje dan?
Sofie: Ik weet niet hoe het heet…
Mo: ‘Nicolaas’.
Sofie: Heet hij Nicolaas?
Mo: Ja!
Ik sluit niet uit dat deze naamkeuze iets te maken heeft met Mo’s obsessie met Sinterklaas.
Stap 2: de plek
Kies voor uw groentetuin een plek waar genoeg zon is en enige beschutting tegen wind.
Bij een te hoge grondwaterstand is het aan te raden een verhoogd bed te maken. Mocht u in de buurt van ons huis op een gat stuiten in de bermen of bosjes, dat weet u bij deze waar de grond gebleven is. Voor de scheikundig geïnteresseerden: volgens Wim eist een groentetuin een zuurgraad pH > 6.
Onze moestuin is (uit strategische overwegingen?) precies tegenover het Duivendrechtse trein- en metroperron aangelegd, zodat de vergeetachtige tuinwerker er bij elke reis aan herinnerd wordt dat er een moestuinbed gewied moet worden.
Ten slotte hamerde Wim tijdens de theorie-tuinles op het belang van wisselteelt. Elk jaar achter elkaar hetzelfde gewas in hetzelfde bed zetten is geen goed idee. Slimmer is het om van te voren een indeling te maken en elke keer door te schuiven. U kunt bij het zaaien in wisselteelt een onderverdeling maken in vakken met 1) wortelgewassen (knollen, bollen, uien, wortels, bieten etc.), 2) bladgewas (sla, spinazie, prei, kool, andijvie etc.), 3) peulvruchten (sperziebonen, tuinbonen, peultjes, etc.) en 4) aardappelen.
Stap 3: bemesting
De beste manier om de grond van een duurzame groentetuin te verrijken is door compost te maken. Wen, die 20 jaar geleden in ons huis woonde toen zij nog geen papieren had en nu nog steeds bevriend is met Aiyun, de vrouw van Frits, maakt compost rijke wonder bergjes voor haar pompoenen die ze hoog in de naast de tuin gelegen bomen laat klimmen. Menig voorbijreizende stadsbewoner zal aangenomen hebben dat er een pompoenboom in de tuin staat. In onze keuken staat een bak met koffiedrab die Aiyun in haar bedden verwerkt. Gerard heeft een wormenhotel waarin prachtige compost wordt gefabriceerd voor zijn tomatenplantage op het balkon. En ook Frits is inmiddels een doorgewinterde composteerder, die met paardenmest en fijn gaas de rat uit zijn composthoop verdrijft.
Voor grond waar bladgewas zoals andijvie groeit, werkt het goed om in het najaar te bemesten en in het voorjaar compost te geven. Bladgewassen hebben in tegenstelling tot wortelgewassen veel voeding nodig.
Stap 4: zaaien
Na al deze voorbereidingen kan nu eindelijk de andijvie de grond in. Aangezien deze nieuwsbrief midden juni uitkomt, kiezen we voor herfstandijvie. Deze soort kan vanaf midden juni tot eind augustus buiten gezaaid worden en vanaf begin augustus tot begin december geoogst. In rijen zaaien heeft de voorkeur, dat is praktisch bij het onkruid wieden. De diepte van de geul is afhankelijk van de grootte van het zaadje. De plantafstand moet zo’n 35 x 35 cm zijn.
Stap 5: zorgen
Nu de groenten eenmaal gezaaid zijn, is het een kwestie van goed wieden en water geven bij droogte. En natuurlijk creatieve oplossingen bedenken tegen hongerige slakken, vogels of andere beesten. In onze tuin staan een paar aangeklede boomstronken en hangen er glimmende cd’s aan takjes. Het uitzetten van hongerige lieveheersbeestjes schijnt te helpen tegen luizen.
Andijvie houdt erg van vochtige grond, dus geef regelmatig water. Dan schiet de andijvie ook minder snel door. Mocht u op vakantie gaan, dan raad ik u aan voor die tijd in een woongroep te gaan wonen en uw huisgenoten op te zadelen met het bewateren. Zij eten tenslotte ook van de andijvie straks?!
Stap 6: oogsten en eten!
Het leukste deel: de oogst! Andijvie kan niet lang bewaard worden, dus het is zaak genoeg mensen uit te nodigen voor een goed andijvie maal. Nou is er één probleem: wij eten hier in huis praktisch nooit andijvie. Wie helpt ons uit de brand met een lekker andijvie recept?
