Toch is het eigenlijk gek dat moslims zich voortdurend moeten distantiëren van geweld door medemoslims, terwijl ik als christen nauwelijks aangesproken wordt op het geweld van landen die traditioneel in het ‘christelijke’ kamp geschaard worden. Bij elke aanslag denk ik onwillekeurig ook: hoeveel aanvalsvluchten hebben onze Nederlandse F16’s en de vliegtuigen en drones van andere ‘christelijke’ landen vandaag, deze week, deze maand, uitgevoerd boven moslimlanden? Hoeveel militaire, financiële en andere steun hebben traditioneel christelijke landen – West-Europa, Rusland, Amerika – aan ellendige regimes en groeperingen gegeven? En hoe lang doen we dat al? Hoe groot is de balk in ons ‘christelijke’ oog?
Ik besef ook dat religies misbruikt worden. Deze zomer herlas ik Gandhi. Hij was als diepreligieus mens en praktiserend hindoe voorstander van een democratisch en seculier India waar plaats zou zijn voor moslims, hindoes en andere gelovigen. Maar zijn ongelovige en nietpraktiserende hindoe en moslim medestrijders voor onafhankelijkheid bliezen juist religieuze sentimenten aan om naar de macht te grijpen. Met als gevolg dat miljoenen mensen elkaar afslachtten en Pakistan, Bangladesh en India ontstonden, waar tot op de dag van vandaag religieuze minderheden worden onderdrukt.
Afstand doen van religieus geweld
Naar aanleiding van een open brief van 120 moslimgeleerden aan ‘de strijders en aanhangers van de zelfbenoemde Islamitische Staat’, waarin zij het geweld van moslimgroeperingen veroordelen en aantonen dat dit geweld tegen de Koran ingaat, heeft de Duitse zusterorganisatie van Kerk en Vrede een open brief opgesteld, gericht aan moslimgelovigen en geleerden, waar ik graag uit wil citeren:
“Wij schamen ons als christenen en leden van onze kerken dat:
- christenen sinds de kruistochten steeds weer met geweld de islamitische wereld binnen drongen en daar moslims gedood, verwond, beledigd en beroofd hebben;
- christelijke soldaten steeds weer oorlogen in moslimlanden hebben gevoerd en nog steeds voeren;
- leden van onze kerken drone-aanvallen beramen en uitvoeren. Vele moslims worden het slachtoffer van deze aanvallen;
- christelijke politici en leidende mensen in het bedrijfsleven erover nadenken hoe men grondstoffen en handelsroutes ‘veilig’ kan stellen en hoe hele regio’s, ook moslimregio’s, aan het Westen gebonden kunnen worden;
- christenen in Guantánamo en andere gevangenissen moslims folteren;
christenen wapentuig maken en ook naar moslimlanden exporteren. Door
deze wapens sterven vele moslims; - leiders in de kerken en christelijke politici mooie woorden vinden (kwetsbare mensen beschermen, humanitaire interventie, voorrang voor nietmilitaire aanpak) om dan toch, om wat voor redenen ook, met de inzet van militaire middelen in te stemmen;
- christelijke militaire geestelijk verzorgers de soldaten bij hun inzet in verre oorden bemoedigen, troosten en zegenen, in plaats van hen tot ommekeer te manen;
- onze geloofsgemeenschappen in het algemeen nog niet bereid zijn om schuld te bekennen en om te keren; tot nu toe heeft nog geen enkel groter kerkgenootschap haar leden opgeroepen om niet aan deze oorlogen en gewelddaden tegen moslims mee te doen.
Jezus Christus heeft vrede geleefd en gepreekt. Wie geweld preekt, rechtvaardigt, ondersteunt of uitoefent, mag zich niet op Jezus Christus beroepen. Jezus Christus gaf ons de gouden regel: we moeten zo met anderen omgaan, zoals wij zouden willen dat met ons wordt omgegaan. Hiermee is geweld onverenigbaar.”
Werken aan rechtvaardige vrede
Onze Duitse vrienden zijn ervan overtuigd dat we conflicten tussen de christelijke en de moslimwereld enkel in het gesprek op kunnen lossen, door te luisteren en te vertellen, door inzicht en omkeer. Maar ik denk dat er nog veel meer mogelijkheden zijn. Zoals er nu fair trade koffie is, zouden fair trade olieproducten (benzine, diesel, plastic, etc.) en gas op de markt gebracht kunnen worden (elk olieveld heeft namelijk eigen kenmerken), zodat wij ervoor kunnen kiezen om onze euro’s niet langer aan ellendige regimes te geven.
We zouden ook onze banken kunnen bewegen om af te zien van dienstverlening aan leden van onderdrukkende regimes. We kunnen de startbanen en havens blokkeren als onze F-16’s of fregatten ten strijde trekken. Er zijn talloze mogelijkheden om te werken aan een rechtvaardige vrede. Een schuldbelijdenis en het onderkennen van de balk in ons eigen christelijke oog en het zoeken van de dialoog met de moslims met wie wij deze aardbol delen, zijn daartoe een goede eerste stap: vrede op aarde voor en door alle mensen van goede wil!