Met de jaren groeit en slinkt de veelkoppige Noëlhuis familie. De familie groeit met gedeporteerde of vrijwillig teruggekeerde familieleden en hun families in precaire situaties. De familie groeit met mensen die enkel voor een nachtje kwamen, soms zelfs onaangemeld, stilletjes ergens onder een dekbed in de zitkamer weggekropen. De familie groeit met mensen die enkel komen om kleren te wassen of te douchen en die je dan in de ogen ziet, leert kennen en je beseft dat ze buiten slapen. Zijn we een opvang of zijn we een gemeenschap? Die vraag stellen we ons soms. Het is wonderbaarlijk hoe onze huisgenoten met een kamer ruimte bieden aan anderen en solidair zijn met allen die hier verder nog komen schuilen en zo het antwoord leven dat we gemeenschap zijn. Toch blijft het een worstelen. We zoeken het opvang-zijn niet op en proberen een beetje onder de radar te blijven.
Strijdmakkers
De familie slinkt doordat oude strijdmakkers overlijden. Veel van onze vrienden en vriendinnen zijn al met ons op weg sinds het huis in 1988 begon. In het vorige nummer herdachten we Chris de Leeuw. Elders in dit nummer herdenken we onze voormalige huisgenoot Samrouan. Ik wil hier ook Wijnand Thoomes, Otto Flapper, Paul de Roy en Maria Kleinhans noemen. Met Wijnand heb ik menigmaal een geweldloze geest mogen ademen in de soms wat roerige blokkades van de vliegbasis Woensdrecht in de 80-er jaren. We hebben daarnaast nog tal van acties gedaan en hij en Foukje hebben het Noëlhuis altijd gesteund. Net zoals Agnes en Otto Flapper. Otto was broeder in Indonesië en keerde in de 80-er jaren terug. Op het provincialaat in Mainz kreeg hij geld voor een treinkaartje om zijn ouders in Zuid- Holland te bezoeken. Hij kocht daarvan een opblaasbootje, peddelde de Rijn af en liftte het laatste stukje. Later kwam hij bij de Franciscaanse Vredeswacht in Woensdrecht en besloot toen om het leven in de vredes actie kampjes te komen delen. Op zondag knipte hij met Gerrit van der Ent en wie maar wilde hartjes in het hek dat de voorbereiding voor nucleaire vernietiging moest beschermen, totdat ze werden aangehouden. Otto werkte door de week met mij mee als schillenboer en dit was hoe hij invulling gaf aan de zondagsplicht. Later is Otto met Agnes getrouwd en hebben ze samen nog vele mooie jaren mogen beleven. Paul de Roy heeft met zijn echtgenote Claar leven in de Nikola-gemeenschap in Utrecht geblazen en ook in het getijdengebed in de Domkerk. Paul was een tijdlang onze supervisor. Claar is in onze gedachten. Maria Kleinhans liet zich eens tijdens een vuurtje in de tuin ontvallen dat ze ons graag haar flatje zou nalaten zodat wij er dan vluchtelingen gastvrijheid konden bieden. Ik antwoordde dat we het waarschijnlijk zouden verkopen om er dan een gastvrij plekje voor terug te kopen in ons blok in de Venserpolder.
Omdat onze uitgaven niet alleen zachtjes stijgen door de inflatie maar ook omdat we af en toe Susan & Susan in hun Duitse gevangenis bezoeken (Merle opperde om terug te liften, en aldus geschiedde. Ik had een kwart eeuw niet meer gelift, maar je pikt ‘t zo weer op!), omdat we delen met oud huisgenoten en hun familie die buiten Fort Europa missen wat wij te veel hebben, waren we erg blij met twee brieven in de post van notarissen die lieten weten dat Maria en Chris ons laten delen in hun nalatenschappen. Dat kwam echt als geroepen!
Altijd mogelijkheden
Elders in deze nieuwsbrief deelt Susan een indruk uit een van de twee Duitse gevangenissen waar ze deze zomer 115 dagen en nachten doorbracht nadat ze zich geroepen voelde om op de vliegbasis Büchel het oefenen met Amerikaanse kernbommen door Duitse piloten stil te leggen. We misten haar bij het huwelijksfeest van Margriet en Miloš. Het was een geweldig feest en we hopen dat het pasgetrouwde stel een zegen voor elkaar, de gemeenschap en de wereld mag zijn.
We namen afscheid van Karl die hun ziel en zaligheid een heel jaar aan ons had gegeven. Aktion Sühnezeichen Friedensdienste (ASF) zendt vanaf 1945 jonge mensen naar landen die onder Duitse bezetting hebben geleden. Karl was een unieke ASF-er in vele opzichten, onder andere omdat Karl bijna altijd de kapel insloop om mee te bidden als de bel luidde. Karls spandoeken zijn echte kunstwerken. Karl verbond mensen en donaties van spullen met precies de mens die daarbij past. Toch menen we dat er op dit moment zoveel draagkracht in de gemeenschap is, dat we het dit jaar zonder ASF’er doen. Dat kamertje kunnen we dan geven aan iemand in nood. Allereerst kwam Darius om de tijd te overbruggen totdat hij naar Centrum ’45 mocht om zijn gevangenis- en andere trauma’s te verwerken.
Joesoef groeide op bij zijn grootvader, die bepaald niet zachtzinnig met hem omging. Hij deelde zijn kamer en bed met Ababakr, zoon van zijn grootvader en bijna even oud als hij. Ababakr nam hem vaak in bescherming. Als Joesoef vertelt over hoe het er thuis aan toe ging, zie je zijn pijn. Hij ging vaak stiekem naar de kerk en kreeg er dan genadeloos van langs als grootvader het doorkreeg. Toen Joesoef zich wilde laten dopen, haalde grootvader hem van school. Op een dag besloot Joesoef te vluchten en dan meteen goed, naar Europa. Omdat hij nogal jong en kwetsbaar is, vroeg Elianne (een fenomenale Lutherse presentie in de Bijlmer) of hij ‘even’ bij ons mocht slapen. Hij bleek in de tuin helemaal in zijn element te zijn en mede dankzij zijn dagelijkse zorg groeide de groente, bleven de bramen buiten de perken & paden en bloeide Joesoef zachtjes op. Elianne regelde dat hij naar school kon om alsnog zijn eindexamen te halen. Toen kwam het bericht dat Ababakr grootvader ook had verlaten en bij de overtocht was verdronken … Joesoef was en is er kapot van.
Een tijd lang stond er een foto van Ababakr in de kapel. Zo dringt wat er aan Europa’s buitengrenzen gebeurt het hart van het huis en onze harten in. Net als de wanhoop van onze oud huisgenoot Adel wiens vrouw en kinderen proberen te overleven naast de ruïne van hun kapotgeschoten huis in Khan Younis (Gaza). Of de wanhoop van onze gedeporteerde huisgenote Elisabeth als ze uit Nigeria belt en vertelt dat door de gierende inflatie niemand meer geld heeft en ze al drie dagen niets heeft gegeten. Gelukkig ziet Nikki altijd mogelijkheden om iedereen te helpen. “Is er geen app waarmee je wat geld naar Nigeria kunt sturen?” “Laten we een GoFundMe opzetten om het gezin van Adel door de oorlog te helpen”.
Om half elf ’s avonds neemt Karl de telefoon op, of we plek hebben voor een moeder met twee kinderen, enkel dit weekend. Susan zat nog in de gevangenis, dus ze konden wel ‘even’ in haar kamer. Dan zie je nieuwe ogen en je bedenkt hoe leuk het zou zijn als ze mee zouden kunnen op de Noëlhuisvakantie in Dopersduin …
Laten we meer dansen
Terwijl de solidaire ruimte in huis lijkt te groeien, maken we ons zorgen over de steeds guurdere wind die opsteekt in de samenleving. “We gaan eindelijk op grootse wijze uitzetten”, aldus sociaaldemocratische Kanzler Olaf Schulz. “Die AfD macht die Hetze – die Regierungen im Bund und Länder die Gesetze“, oftewel: “De populisten maken stemming, de regeringen maken daarbij passende wetten”. Zo lijkt het niet alleen in Duitsland, maar overal in het ‘vrije’ Westen te gaan.
Vorig jaar ontstond het idee om op oudejaarsavond na het stilstaan en danken in de kapel voor het oude jaar en te bidden om zegen voor het nieuwe jaar, dansend het nieuwe jaar in te gaan. Er was onder andere een ‘line dance’ geleid door Gerard waarin we steeds even met een andere partner een paar stappen dansten. Het was geweldig wat zo’n dans met onze mini Noëlhuis-samenleving deed. Laten we in de hele samenleving meer met elkaar dansen, letterlijk en figuurlijk, een ander in de ogen zien en een paar stappen samen zetten, waardoor we van onbekende ander een medemens voor elkaar worden en de gure wind kan veranderen in een briesje dat de machten en krachten van ‘jij-bent-illegaal’ , ‘jij-bent-de-Oekraïense / Russische / Palestijnse / Israëlische-onmens-en-wij-doen-er-goed-aan-die-te- vernietigen’ of ‘jij-bent-een-domme-PVV-stemmer’ of ‘jij-bent-een-arrogante-linkse-woke-kerkganger’ in ons hart en in onze samenleving weg blaast en Gods rijk laat doorbreken.