Als het gaat om klimaatrechtvaardigheid en activisme, moeten we voorzichtig zijn om mensen in het globale Zuiden niet te zien als slachtoffers die wij in het Westen zouden moeten redden. Dat is ook een vorm van kolonisatie. Mensen die nu al slachtoffer zijn van de klimaatcrisis zijn niet alleen slachtoffer, maar ook vaak veel betere activisten dan wij. Wij zouden daar nog veel van kunnen leren. Bovendien weten zij veel beter wat er speelt in hun land en cultuur en context. Het probleem is niet dat zij geen stem hebben, maar dat die stem niet wordt gehoord. Het is niet onze taak om voor hen te spreken, maar het is onze taak om naar hen te luisteren. Om die stemmen een podium te geven zodat zij gehoord kunnen worden. Vanuit Kappen met Kolen en in samenwerking met een aantal andere bewegingen organiseerde ik daarom drie acties met mensen uit Colombia.
Nee tegen bloedkolen (21 april)
De eerste actie organiseerden we samen met Yerlis Carbonell Rodríguez en Evelio Aguirre Vargas, vertegenwoordigers van een organisatie van slachtoffers van Colombiaanse ‘bloedkolen’ die naar Nederland kwamen om samen met vredesorganisatie PAX en onderzoekscollectief SOMO een zaak in te dienen tegen de mensenrechtenschendingen bij de kolenwinning in hun land. ‘Bloedkolen’ zijn kolen waar het bloed van grootschalige mensenrechtenschendingen aan kleeft. Niet alleen in het verleden, ook vandaag de dag gaan de intimidaties en bedreigingen door. Jaarlijks importeert Nederland honderdduizenden tonnen bloedkolen uit de mijn ‘El Cesar’.
De demonstratie bestond uit twee delen: een protest bij het hoofdkantoor van de Port of Amsterdam en een herdenking in het Amsterdams havengebied waarbij we luisterden naar de ervaringen van Yerlis en Evelio. Zij noemden enkele van de namen van duizenden mensen die vanwege de bloedkolen zijn vermoord. We stonden in een kring. Voor iedere naam die werd genoemd sloegen we een kruis in het gras, waar we later ook bloemen bij neerlegden. Zo veranderde het grasveld naast het kolenspoor in een kerkhof van onschuldige mensen waar wij onze ogen niet langer voor konden sluiten. De herdenking eindigde met een blokkade van het kolenspoor.
Geen Banen op een Dode Planeet (22 september)
De tweede actie organiseerden we samen met Yeny Rojas en Daniel Moreno, twee vakbondsleiders die met FNV Mondiaal naar Nederland waren gekomen om aandacht te vragen voor een rechtvaardige transitie. Deze actie was van een heel andere orde, omdat het de complexiteit liet zien van onze meest belangrijke eis: kappen met kolen! Kolen zijn de meest vervuilende fossiele brandstof. Als we zicht willen houden op een leefbare aarde moeten we stoppen met het verstoken van kolen. Maar van die transitie mogen werkers in de kolenketen niet de dupe worden. Over die transitie wordt helaas te weinig gesproken en als er over wordt gesproken dan gebeurt dit vaak zonder de werkers en al helemaal zonder de werkers buiten onze landsgrenzen. Dit is een probleem!
We organiseerden de actie samen met Netwerk Klimaat FNV op de 14de opeenvolgende dag van de A12-blokkade, die geheel in het teken stond van solidariteit en rechtvaardigheid. We wilden hiermee laten zien dat klimaatactivisten en vakbondsleden niet tegenover elkaar staan, maar naast elkaar. Dat wij samen de handen ineen slaan om een rechtvaardige transitie te eisen voor en met arbeiders, hier in Nederland en in de landen waar de kolen vandaan komen. Ons programma vond plaats op het Malieveld, naast de rebellen die de A12 blokkeerden.
Stop Koolonisatie (18 november)
De derde actie organiseerden we samen met Greylis, Carolina, Tatiana uit Colombia en Ariana en Paul uit Peru. Zij waren via Oxfam Novib naar Nederland gekomen om aandacht te vragen voor de mensenrechtenschendingen van Glencore, één van de grootste en verwoestende mijnbouwbedrijven in de wereld. Glencore verandert water in bloed door rivieren droog te leggen en te vervuilen. Inheemse gemeenschappen worden daardoor het hardst getroffen. Nederlandse banken en investeerders – met name de ING – financieren deze KOOLONISATIE en onze eis was dat zij hun verantwoordelijkheid nemen in een rechtvaardige transitie door druk uit te oefenen op Glencore en ze te dwingen tot verandering.
Als wij van kolen af willen, hebben wij een verantwoordelijkheid naar de mensen die in andere landen – bijvoorbeeld Colombia – in de kolenketen werken, maar ook voor de schade die kolenwinning daar heeft aangericht; kolen waarmee we hier onze onnodige en onhoudbare westerse consumptiemaatschappij draaiende houden. En het is misschien een ongemakkelijke boodschap, maar ook duurzame energie heeft grondstoffen nodig. Als die op dezelfde manier worden gewonnen, door middel van uitbuiting zoals Glencore dat doet met de kopermijn in Peru, dan hebben we niets geleerd en is duurzame energie niets meer dan een groene leugen. Als koloniserend land moeten wij onze verantwoordelijkheid nemen. Daarvoor is het van cruciaal belang dat we luisteren naar de mensen die dit van dichtbij meemaken en onvermijdelijk met ons zijn verbonden in een koloniserende en kapitalistische verhouding die ons rijker maakt en hen armer.
Het was een bijzondere actie die we organiseerden in samenwerking met ING Fossielvrij en op vijf plaatsen tegelijk plaatsvond. In Rotterdam blokkeerden 40 activisten het spoor bij de kolenterminal, in Vlissingen en IJmuiden waren er banner drops vanaf de sluizen waar de kolenboten binnenkomen en bij de ING was er een spray actie op de pui. Wij stonden met Greylis, Carolina, Tatiana, Ariana en Paul (en onze Colombiaanse huisgenoten) op de Zuidas. De Zuidas staat voor de gewetenloze investeerders die alleen naar rendement kijken en niet naar de humanitaire, ecologische en klimaatgerelateerde schade die dit tot gevolg heeft. We hadden specifiek deze plek gekozen, omdat de fontein voor ons symbool staat voor het water dat Glencore verandert in bloed door het droogleggen en vervuilen van rivieren in Colombia en Peru.
Nadat we in de stromende regen hadden geluisterd naar de verhalen van onze Colombiaanse en Peruaanse broeders en zusters, veranderden we het water van de vijver in bloed met behulp van Chinese (milieuvriendelijke) kleurstof en maakten we een stille tocht naar het Mahlerplein. Daar plantten we een kruis in het gras om alle mensen te herdenken die door deze industrie onder de grond zijn verdelgd, maar opkomen als zaadjes in de lente. Zij openbaren voor ons de diepere waarheid van Pablo Neruda’s woorden, ze kunnen alle bloemen afknippen, maar ze kunnen de lente niet tegenhouden. De echo van hun leven en getuigenis weerklinkt als een stem in de woestijn, tussen de hoge gebouwen van de Zuidas, JUSTICIA!
Voor meer informatie over de bloedkolen, zie deze documentaire waar zowel Yerlis en Evelio in voorkomen: https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/vranckx/2024/vranckx-s2024a9/. Voor meer informatie over de activisten van de laatste actie zie hier het X account: https://twitter.com/laguajirahabla.